Er moet een internationaal hof komen om geschillen tussen multinationals en staten te beslechten. Met dat voorstel denkt eurocommissaris Cecilia Malmström een van de grootste drempels voor het vrijhandelsverdrag met de Verenigde Staten te hebben weggenomen.
Het zogenoemde Investor-State Dispute Settlement (ISDS) is één van de belangrijkste kritiekpunten op het Transatlantic Trade and Investment Partnership, afgekort tot TTIP. Daarmee zouden geschillen tussen buitenlandse bedrijven en nationale overheden beslecht worden via een particulier tribunaal, achter gesloten deuren. Dat gaat buiten de gewone rechtsgang om.
Een dergelijke investeringsbeschermingsclausule is gebruikelijk in vrijhandelsverdragen. “Nederland heeft er een stuk of 80 à 90 en in totaal zijn er wereldwijd 3.400 van”, zegt EU-commissaris Cecilia Malmström van Handel tegenover het Financieele Dagblad.
Angst dat grote bedrijven nationale wetgeving kunnen omzeilen
Maar voor critici van het vrijhandelsakkoord tussen de EU en de VS is ISDS de bron van alle kwaad. De vrees bestaat dat grote bedrijven via het ‘geheime’ tribunaal wetgeving van landen kunnen omzeilen of zelfs tegenhouden, als investeringen in het gedrang komen.
In juli stemde het Europees Parlement daarom voor een alternatief. Een onafhankelijk rechter die van tevoren benoemd is, moet een oordeel vellen bij claims. Bovendien is er de mogelijkheid om in beroep te gaan tegen de uitspraak. De belangen van bedrijven moeten ondergeschikt zijn aan de taak van overheden om hun burgers te beschermen.
Malmström denkt dat de angel daarmee uit het vrijhandelsverdrag met de VS is gehaald. De Amerikaanse regering onder leiding van president Barack Obama zou in kunnen stemmen met de aanpassing. "Ik denk dat we er met de VS wel uit kunnen komen", aldus de eurocommissaris in het FD. "Misschien zullen ze niet elke komma accepteren, maar op hoofdlijnen is er overeenstemming over de noodzaak dat dit goed geregeld wordt."
Malmström onderhandelt momenteel met de Verenigde Staten over het vrijhandelsverdrag. De Zweedse politica hoopt dat Europa en de VS voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen in november 2016 een akkoord op hoofdlijn hebben bereikt.
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl